MÜSİAD KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞİ

56 SAYFA TOHUMCULUĞUN GELECEĞİ Sayılan moleküler markör tekniklerinden özellikle SSR ve SNP teknikleri bitkilerde farklı amaçlar için yaygın olarak kullanılmış olup hâlen yoğun olarak kullanılmaktadır. Son yıllarda bitkilerdeki kullanım alanları her geçen gün artan moleküler markörlerin bitkilerdeki önemli kullanım alanları aşağıda başlıklar hâlinde açıklanmıştır. Moleküler Markörlerin Evrim (Evolüsyon) ve Akrabalık İlişkileri (Filogenetik) Çalışmalarında Kullanımı DNA markörleri bitki evriminin incelenmesinde çok yararlı olmaktadır (Mandal ve ark., 2018). Birçok bitki türleri ile ilgili akrabalık ilişkilerinin yeniden ortaya konulmasında RFLP, PCR’a dayalı DNA markörleri ve DNA sekanslama yaygın olarak kullanılmaktadır (Kesewat ve Das, 2009). Son yıllarda yakın akraba türlerin evrimsel olarak zamanla nasıl birbirlerinden farklılaştıkları, hangi genetik varyasyonların türlerin oluşumu ile ilişkili olduğu hakkında yol gösterici bilgiler sağlayacak genomik yaklaşımlar geliştirilmiştir. Ayrıca bu çalışmalar herhangi bir bitki tür içindeki genetik varyasyonun dağılımı hakkında daha fazla bilgi sağlama açısından ümit verici görünmektedir (Avise, 1994). Özellikle kültür bitkilerinin nasıl oluştuğunu anlamak, yabani formdan kültür formuna geçerken hangi özelliklerin nasıl değiştiğini belirlemek ve bu genlerin evrimsel olarak değişimini incelemek, bu süreçte oluşan türlerin taksonomik olarak tanımlanması ve uygun taksonomik gruplara yerleştirilmesi ve hem yabani hem de kültür bitkilerindeki genetik varyasyonu incelemek amacıyla yoğun çabalar harcanmaktadır. Herhangi bir bitki gen kaynağının söz konusu sistemin birincil, ikincil veya üçüncül gen havuzunun bir parçası olup olmadığını belirlemede ilk adım taksonomik sınıflamadır. Morfolojik markörlere göre yapılan taksonomik sınıflandırmaların doğru olmadığı durumlar, bitki ıslahında birçok problem yaratmaktadır. Son yıllarda bu analizler için PCR tabanlı markörler yoğun olarak kullanılmaya başlanmıştır. Poliploid seviyesinin yüksek olmasından dolayı genetik varyasyonun tanımlanmasının problemli olduğu bitkilerde son yıllarda yoğun olarak SNP DNA markörleri yoğun olarak kullanılmaktadır. STMS, AFLP veya STS gibi DNA markörlerinin, çeşit geliştirme ve kültür bitkilerinin gen kaynaklarının sınıflandırılmasında son derece kullanışlı oldukları rapor edilmiş olsa da kullanımları gitgide azalmaktadır. Heterosis Araştırmaları Heterosis (Melez Azmanlığı), iki ebeveyn arasında yapılan melezlemeden elde edilen melezin (F1), iki ebeveyn ortalamasının üzerinde performans göstermesi olarak tanımlanır. Eğer, herhangi bir kantitatif karakter açısından F1 ebeveynlerden üstün ise bu KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞI RAPORU - 2021